Październik od dwunastu lat jest miesiącem świadomości raka piersi. I choć oczywiste jest to, że powinnyśmy badać się regularnie, to właśnie w najbliższych dniach odbędzie się najwięcej kampanii społecznych przypominających o profilaktyce, a także diagnostyce raka piersi. Przekonajmy się zatem czy domowe samobadanie piersi może uratować nam życie? 

Rak piersi jest najczęściej występującym nowotworem u kobiet. Znajduje się na pierwszej pozycji zachorowalności – zmaga się z nim aż 25% kobiet – oraz na drugiej, jeśli chodzi o śmiertelność – rocznie umiera na niego 500 tysięcy z nas. Samobadanie piersi, przeprowadzone w domowych warunkach, jest pierwszym krokiem do wykrycia niepokojących zmian. Pamiętajmy, że rozpoczęcie leczenia we wczesnym stadium choroby zwiększa szanse na całkowite wyleczenie, a co za tym idzie – także uratowanie życia.

Samobadanie piersi - ogólne informacje

Według Światowej Organizacji Zdrowia odpowiednia profilaktyka jest w stanie zmniejszyć ryzyko zachorowań na choroby nowotworowe nawet o 40%. Ważne jest, aby badać się częściej niż raz w roku. Kobiety, które regularnie wykonują samobadanie piersi, są w stanie wykryć guzka o średnicy 12 mm, natomiast u tych z nas, które na badanie decydują się zaledwie raz rocznie, średnica wykrywanego  guzka jest aż trzy razy większa! W tym przypadku każdy milimetr ma znaczenie.

Jak przygotować się do badania? 

Samobadanie piersi składa się z dwóch etapów – obserwacji i badania palpacyjnego. Powinno wykonywać się je raz w miesiącu, najlepiej w tym samym dniu cyklu miesiączkowego, kilka dni po miesiączce. Ważne jest, aby poświęcić na to wystarczającą ilość czasu, bez zbędnego pośpiechu. Zarówno obserwacja piersi, jak i ich dotykanie powinny być przeprowadzone ze szczególną ostrożnością, aby na pewno nic nam nie umknęło.

Jak poprawnie wykonać samobadanie piersi?

Stojąc przed lustrem, należy przyjąć po kolei trzy następujące pozycje:

• Wyprostowana sylwetka ze swobodnie opuszczonymi rękami


• Prosta sylwetka z rękami opartymi na biodrach


• Wyprostowana sylwetka z rękami uniesionymi do góry

W ten sposób rozpoczynamy pierwszy etap badania. We wszystkich z powyższych pozycjach przyglądamy się symetrii każdej piersi i porównujemy je względem siebie. Jednak spokojnie - jeśli ich rozmiar nieznacznie się różni, to nie ma powodu do niepokoju. Rzadko kiedy zdarza się, aby piersi były idealnie symetryczne.

Po skończeniu obserwacji biustu należy rozpocząć badanie palpacyjne. Prawą rękę kładziemy z tyłu głowy, natomiast lewą dłoń na prawej piersi. Lekko naciskając trzema środkowymi palcami, rozpoczynamy zataczanie drobnych kółek wokół piersi. Pamiętajmy, aby wykonywać ruchy w obu kierunkach! Powoli zbliżamy się ku sutkowi, a następnie rozpoczynamy badanie liniowe – góra, dół. Staramy się nie ominąć żadnego fragmentu piersi. Możemy również wyznaczyć sobie mniejsze obszary do badania, zyskując w ten sposób pewność, że żadna anomalia nie ujdzie naszej uwadze.  Wszystko to powtarzamy z lewą piersią.

Po badaniu przed lustrem przechodzimy do badania w łóżku. Układamy się wygodnie, wsuwając poduszkę pod lewy bark, a rękę wkładając pod głowę. Prawą ręką, identycznie jak przed lustrem, badamy lewą pierś. Zamieniamy ręce i to samo powtarzamy z prawą piersią.

Warto także wykonać badanie dołu pachowego. Zrobimy to w tej samej pozycji, w której badałyśmy piersi. W tym celu wystarczy włożyć dłoń pod pachę wyprostowanej ręki i zbadać cały obszar, kierując się na zmianę ku górze i dołowi.

Kiedy należy zgłosić się do lekarza?

Samobadanie piersi pozwala na wczesne wykrycie niepokojących zmian. Na szczęście nie każda anomalia  oznacza najgorsze. Są jednak pewne symptomy, których nie wolno bagatelizować:

• wyczuwalny guzek,


• wklęśnięcie sutka,


• zmiany koloru brodawki,


• wyciek płynu z brodawki,


• miejscowe zmiany koloru skóry,


• powiększenie węzłów chłonnych.

Kto znajduje się w grupie ryzyka?

Oczywiście najbardziej narażone na ryzyko zachorowania są kobiety obciążone mutacjami genetycznymi, a także te, u których w rodzinie występowały już nowotwory. Jednak rak może dotknąć każdej z nas! Gwałtowny wzrost zachorowań obserwujemy po 35 roku życia, a największa liczba zdiagnozowanych nowotworów występuje u kobiet pomiędzy 50. a 70. rokiem życia. Nie bez znaczenia są także czynniki środowiskowe – najczęściej występuje on w krajach wysoko uprzemysłowionych np. w Zachodniej Europie.

Pewnie mało kto wie, ale alkohol również przyczynia się do wzrostu ryzyka zachorowania.  Codzienne picie około pięciu drinków powoduje, że ryzyko jest 1,5 raza większe niż u kobiet, które w ogóle nie piją alkoholu.

Ważnie jest, aby nie zapominać, że rak piersi może zostać zdiagnozowany także w ciąży. W tym czasie trzeba szczególnie o siebie zadbać, wykonując potrzebne badania i prowadząc zdrowy tryb życia. Możliwe jest także przeprowadzenie leczenia operacyjnego. Nie jest to łatwa sytuacja, ale przyszłe mamy mogą jak najbardziej wyjść z tej walki zwycięsko, ciesząc się powrotem do zdrowia i narodzinami dziecka.

A jeśli planujesz ciąże lub jesteś na jej wczesnym etapie, przeczytaj koniecznie nasz artykuł o opiece okołoporodowej i ciąży w czasie pandemii.